“Define” iddiasına kurban edilen Dipsiz Göl’de “eski haline dönüştüreceğiz” denilerek çalışmalar yapılıyor. Daha önce toprakla doldurulan göle bu kez yanındaki dereden su veriliyor.
Gümüşhane’de “define” iddiası üzerine yasal izinle yapılan kazı sonucu yok edilen 12 bin yıllık Dipsiz Göl’ü eski haline dönüştüreceği ileri sürülen çalışmalar devam ediyor. Suya dayanıklı kireçli ve killi toprak dökülüp, silindirle tabanı hazırlanan göl alanına, yakınındaki dereden su verilmeye başlandı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum da Dipsiz Göl’e dair açıklamalarda bulundu.
Kazı sonrası “eski haline getireceğiz” denilip toprakla kapatılan Dipsiz Göl’ün eski haline dönüştürülmesi için yeniden çalışmalar başlatıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca “doğal sit alanı” ilan edilmesi yönünde çalışma başlatılan göl için alana dökülen dayanıksız toprak çıkarıldı. Yerine suya dayanıklı kireçli ve killi toprak döküldü. Silindirle tabanı hazırlanan göl alanına, yandaki dereden su verilmeye başlandı. Göl alanı doldurulduktan sonra suyun alanda kalıp kalmayacağı gözlenecek.
PROF. DR. BEKTAŞ: DİPSİZ GÖL, VOLKAN KRATER GÖLÜDÜR
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Eski Öğretim Üyesi, Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, yaptıkları fotojeolojik çalışmalarda Dipsiz Göl’ün, 66- 100 milyon yıl önce faaliyetteki volkanın yanında oluşmuş, parazit volkan krater gölü olduğunu belirlediklerini söyledi. Bektaş, “Dipsiz Göl, milyonlarca yıl önce volkanik bir faaliyetten artakalan mirastır. 66 ile 100 milyon öncesi dönemine ait volkanik faaliyetin hüküm sürdüğü Doğu Karadeniz sahil kesiminde çökmüş ve daha sonrada aşınmış volkan kraterleri yaygındır. Bunlar hava fotoğraflarında tipik olarak dairesel şekilli çöküntü alanları olarak izlenir. Çoğu kez volkan konilerinin yan taraflarında ikincil tali bacaları yani küçük parazit konileri bulunur. Bunların hava fotoğraflarındaki görüntüsü aşınma durumlarına göre küçük daire şeklinde aşınma konisi veya çöküntüler, krater olarak izlenir. Volkanlara ait küçük tali bacalar ve bacaların aşınmış kraterleri zamanla su ile dolarak dairesel şekilli parazit küçük volkan krater göllerini oluştururlar. Doğu Karadeniz’de volkanik arazideki doğal göller bugüne dek ya buzul ve ya krater gölleri olarak isimlendirilmiştir. Oysa Dipsiz Göl, oluşumuna göre tarafımızdan ilk kez 66 ile 100 milyon yıl önce faaliyette bulunan volkanın yan tarafında gelişmiş, parazit volkan krater gölü olarak tanımlanmıştır” diye konuştu.
BAKAN KURUM: 4 MADDELİK EYLEM PLANI BELİRLEDİK
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Sinop’ta “define” iddiası üzerine yok edilen Dipsiz Göl’e dair açıklamalarda bulundu.
Doğal güzelliği ile bilinen Dipsiz Göl’de istemedikleri bir süreç yaşandığını belirten Bakan Kurum, “Bununla alakalı Sayın Cumhurbaşkanımızın da talimatları çerçevesinde Dipsiz Göl’ün eski haline getirilmesi için 4 maddelik eylem planı belirledik. Bakanlığımız bakan yardımcımız ve ilgili genel müdürlüğümüz ile o gölü yerinde takip ediyorlar. Gölümüzü eski haline getirecek ve gölümüz kıyısındaki mikroorganizmaları yeniden canlandıracak ve aynı su seviyesini koruyacak şekilde su takviyesini de buraya yapıyoruz. Bundan sonra izinsiz kazıların yapılmaması amacıyla da Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) yönetmenliğinde de değişikliğe gittik. Bundan sonra Türkiye’mizin neresinde olursa olsun yapılacak kazılara ilişkin bakanlığımızdan ÇED raporu alma zorunluluğu getirdik. Yeni düzenleme ile birlikte de doğal güzelliklerimizi koruma altına alacak ve bilinçsiz define aramalarının da önüne geçmiş olacağız” dedi.
EYLEM PLANINDA NE VAR?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının açıkladığı 4 maddelik “Dipsiz Göl Eylem Planı” alanın hassas korunması ile uzmanların gölün oluşumunu tamamlayıncaya kadar takibine içeren süreçlerden oluşuyor. Eylem Planı 1’inci maddesi gölün “doğal sit” alanı ilan edilerek koruma altına alınmasını kapsıyor. Bununla ilgili Trabzon Doğal Varlıkları Koruma Bölge Kurulu Başkanlığında çalışma yürütülecek.
Planın 2’nci maddesi ise gölle ilgili Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecini kapsıyor. ÇED süreci ile gölün gelecekte çevresel faktörlerden korunma esasları belirlenecek.
Eylem Planının 3’üncü maddesi ise Bilimsel Kurul İzlemesi başlığı altında bölgedeki üniversitelerden çeşitli branşlarda akademisyenlerin gölle ilgili izleme, takip ve raporlar hazırlamasını kapsıyor. Eylem Planının son maddesi ise göl alanına suyun intikali ve takibi başlığı altında göle verilmeye başlanan suyun takibinin yapılması amaçlanıyor.
Bu planla birlikte gölün eski haline döneceği ileri sürülüyor.
NE OLMUŞTU?
Gümüşhane merkeze bağlı Dumanlı köyü sınırları içerisinde yer alan Taşköprü Yaylası’nda, doğal güzelliğiyle görenleri etkileyen, kaynağı ve akarı olmayan Dipsiz Göl’de, “define var” iddiası üzerine, kimliği açıklanmayan 2 kişi kazı için başvuruda bulundu. Gümüşhane Valiliği ile Kültür ve Turizm Müdürlüğü kazıya izin verdi. Gümüşhane Müze Müdürü Elif Öktem ile jandarma yetkililerinin eşlik ettiği kazıda, suyu tahliye edilen göl alanı iş makineleri ile 6 Kasım’da kazıldı. 4 gün süren kazıda, bölgede M.Ö. 5. yüzyılda kalan, Roma İmparatorluğu’nun 15’inci Apollinaris lejyonuna ait olduğu iddia edilen ganimetlerin arandığı öğrenildi.
Dipsiz Göl’ün “define” iddiasıyla yasal izin alınarak yok edilmesine yöre halkı ve akademisyenler tepki gösterdi.
Dipsiz Göl’de 4 gündür sürdürülen kazı, iddia edilen “define” bulunamayınca sonlandırıldı ve kazı ekibi 14 Kasım’da alandan ayrıldı. Valilik, göl alanının eski haline getirildiğini açıkladı ancak Dipsiz Göl alanının toprakla doldurularak kapatıldığı görüldü. Su kalmayan göl alanı, taş ve toprak yığınına dönüştü.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, sorumluların haklarında başlatılan soruşturma kapsamında görevden uzaklaştırıldığını duyurdu. Valilik de ikinci açıklamasında kazı için uygunluk raporu veren ilgililer hakkında ayrıca soruşturma başlatıldığını açıkladı.
Gelen tepkiler üzerine 18 Kasım’da Dipsiz Göl’ün doğal sit alanı ilan edileceği açıklandı.
Kazıya izin veren Gümüşhane Kültür ve Turizm İl Müdürü Hüseyin Ateş, Müze Müdürü Elif Öktem ile Müze Müdürlüğü Personeli Yunus Ağa’nın haklarında başlatılan soruşturma kapsamında 20 Kasım’da açığa alındığı açıklandı.
Evrensel/ 22.11.2019