Bilirkişi, Erdoğan’ın “Kirlettik, rezil ettik” dediği, dünyaca ünlü Ayder Yaylası’nın düşürülen koruma statüsüne vize vermedi. Raporda, değişikliğin bölgede yapılaşmayı artıracağına vurgu yapıldı.
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Kirlettik, rezil ettik” çıkışıyla gündeme gelen Ayder Yaylası, betona gömülmeye devam ediyor. Rize Çamlıhemşin’de bulunan yaylada, kaçak yapılaşmanın önüne geçilmesi vaadiyle 2019’da TOKİ eliyle başlatılan kentsel dönüşüm sürüyor. Bin 600 araçlık otopark inşaatının bu yıl tamamlanması planlanırken Ayder Yaylası’nın değiştirilen koruma statüsüne ilişkin davada önemli bir gelişme yaşandı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “Ayder Yaylası Doğal Sit” alanının koruma statüsünde 4 Kasım 2022’de bir değişikliğe gitti. Karadeniz’in dünyaca ünlü yaylasının statüsü, “Doğal Sit-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı” olarak tescil edildi. Böylece bölge “turizm ve yerleşimlere izin veren alanlar” sınıfına dahil edildi. Bakanlığın tescile ilişkin “olur”u ise yargıya taşındı. Rize İdare Mahkemesi’nde görülen dosya kapsamında mahkeme, tescil kararının kamu yararı taşıyıp taşımadığı ve mevzuat hükümlerine uygun olup olmadığının araştırılmasını istedi.
TURİZMİ YOK EDER
Bu kapsamda bir bilirkişi raporu hazırlandı. Dokuz kişiden oluşan bilirkişi heyetinin 25 Aralık 2023 tarihli raporunda, “statü değişikliğinin kamu yararı taşımadığı ve bölgede yapılaşmayı artıracağına vurgu yapıldı. “Olumsuz” görüş sunulan bilirkişi raporunda, özetle şu ifadelere yer verildi:
• Alanda çok sayıda endemik ve nesli tehlike altında bitki türünün bulunduğu, bitkilere ait verilerin güncel olmadığı, bu bitkilerin güncel saha çalışmaları ile izlenmesi gerektiği ve elde edilen verilere göre statü değişikliği değerlendirilmesinin uygun olacağı,
• Davaya konu alanın uluslararası önemi, içerdiği endemik türler ve barındırdığı biyolojik çeşitlilik düşünüldüğünde, kullanım baskısının bu alanın kaynak değerlerine zarar vereceği,
• Orman durumunun yapılaşmayı sınırlayıcı nitelikte olması nedeniyle Ayder Yaylası bölgesinde bir statü değişikliğinin uygun olmadığı,
• Statü değişikliğinin bölgede yapılaşmayı artıracağı ve çevre için olumsuz sonuçlar doğuracağı,
• Ayder Yaylası’nda yoğun yapılaşma hiçbir planlama ilkesiyle açıklanamaz. Bu yapılaşmanın alana yayılması durumunda, kısa dönemde ekonomik kazanımlar söz konusu olabileceği ancak doğal değerlerin zarar görmesi alanın küresel önemini ortadan kaldıracağı gibi, sürdürülebilir turizm açısından da olumsuzlukların ortaya çıkacağı,
• Yapılmak istenen statü değişikliğinin kamu yararı taşımadığı, sürdürülebilir turizmi yok edeceği ve yerel halkın aleyhine olacağı, Anayasa’nın 169’uncu maddesine aykırı olduğu, 2873 sayılı Milli Parklar Yayası’na uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
MADENCİLİK YAPILABİLİR
Bilirkişi raporunu değerlendiren davanın avukatlarından İbrahim Demirci, TOKİ’nin bölgedeki faaliyetlerine dikkat çekti. Mahkemenin bu aşamada yürütmeyi durdurma kararı vermesi gerektiğine vurgu yapan Av. Demirci, “Bu aslında bir TOKİ projesi… TOKİ, Ayder’e girmiş vaziyette. Yapılan ticaret yerleri ve işlemler ortada. Bu sit statü değişikliğiyle birlikte Ayder’in sınırı iki katına çıkarılıyor. Statü değişikliğiyle birlikte orada maden ocakları olmak üzere her şeyi yapabilecekler. Çünkü koruma vasfı yok” diye konuştu.
∗∗∗
‘AYDER’İ REZİL ETTİK’ DEMİŞTİ
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ayder Yaylası’na ilişkin 2017’de bir açıklama yapmış ve şu ifadeleri kullanmıştı: “Ayder bambaşka ama biz Ayder’i kirlettik, rezil ettik. Ayder’i kentsel dönüşümle inşallah şanına yakışır bir hale getireceğiz.” Bu sözlerin ardından TOKİ, bölgede kentsel dönüşüme başladı. Ancak Ayder, daha da fazla betona gömüldü. 16 Eylül’de Ayder Yaylası’nda bazı alanların imara açılmasına ilişkin dört ayrı davanın keşfinin yapıldığı sırada bölge sakinleri ile hâkim arasında gerginlik yaşanmıştı. Hâkimin dava avukatları ile halka “İşiniz gücünüz şov yapmak” ifadesini kullandığı belirtilmiş, buna tepki gösterenlere ise parmak sallayıp “Saygısızlık yapma, aldırırım seni” dediği iddia edilmişti.
Haber: Birgün – Uğur Şahin
11.01.2024
