Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nün duyurduğu, Tanyeri Elektrik Üretim A.Ş.’nin ‘Tanyeri Barajı ve Kavşak HES, malzeme ocakları, kırma eleme tesisleri ve beton santralları dahil’ başlıklı projesi, Ordu’nun altı ilçesine yayılmış durumda.

Ordu Çevre Derneği Başkanı Gül Ersan, bu projeden 2011 yılında Çatalpınar’da yapılan halkın katılımı toplantısıyla haberdar olduklarını söyledi. Aradan geçen sekiz yıl içinde hem projenin hem de şirketin değiştiğini dile getiren Ersan, ‘ÇED Olumlu’ kararı verilen son proje hakkında özetle şunları dile getirdi:

HES’LERİN YARARINDAN ÇOK ZARARI VAR

“HES’lerin ekolojik sisteme verdiği zararlar ülkemizi yönetenlerce de ifade edilmesine karşın bu proje Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca incelenmiş ve onaylanmış. Artık tüm dünya biliyor ki HES’lerin yararından çok zararı var.”

ÜÇ AKARSU ÜZERİNDE

“ÇED Raporunu incelediğimizde elektrik üretim şirketinin üç akarsu üzerine tesis yapacağını görüyoruz. Önce Reşadiye Çayı üzerinde Uzunbük Regülatörüyle çevrilen dere suları kanal ve tünel ile Direkli Çayı üzerindeki Karasay Barajına aktarılıyor. Barajda toplanan sular tünel ve borularla Karasay HES’e düşürülerek enerji üretimi yapılıyor. Karasay HES’in bitiminde Bolaman Çayı üzerinde yapılacak olan Tanyeri Barajında biriken sular tünele alınarak Kavşak HES’e düşürülüyor ve burada da enerji üretimi yapılıyor.Ayrıca, Tanyeri Barajından bırakılacak can suyu debisi enerjisinden faydalanmak için baraj eteğine yapılacak Cansuyu HES’te de üretim yapılması planlanıyor.”

MALZEME OCAKLARI, KIRMA ELEME TESİSLERİ

“Baraj ve HES’ler dışında malzeme ocakları, kırma eleme tesisleri, hafriyat depolama alanlarının da yer aldığı bu proje Aybastı, Fatsa, Gürgentepe, Gölköy, Çatalpınar ve Kabataş ilçe sınırları içinde uygulanacak.”

KESİLECEK AĞAÇ SAYISI BELLİ DEĞİL

“Projenin uygulanabilmesi için Aybastı, Fatsa, Gürgentepe ve Gölköy’de toplam 234.845 metrekare ormanlık alan kullanılacak. Burada kesilecek ağaç sayısı projede belli değil. Aynı ilçelerde 448.648 metrekarelik orman sayılmayan alan da kullanılacak. Bu alanlar için Orman Bölge Müdürlüğü’nden izin alınacak. Projeye göre 153.705 metrekarelik kamulaştırma yapılacak alanda evler, samanlık, ahır, fındık bahçeleri, tarlalar, ağaçlık alanlar yer alıyor. Kamulaştırılacak olan yerlerde bir daha yerleşime izin verilmeyecek. 8.760 metrekarelik alanda da kiralama, 15.157 metrekarelik alan ise irtifak hakkı tesis edilmesi planlanmış. Hepsini topladığımızda yaklaşık 861 dönüm yapıyor.”

KORUNMASI GEREKEN HAYVANLAR VAR

“Proje alanı içerisinde kesinlikle korunması gereken hayvanların olduğu belirtilmiş raporda. Örneğin bazı balık, kuş, kertenkele, yılan, kirpi ve yarasa türleri; sincap, kurt, kaya sansarı, su samuru, bozayı, porsuk gibi. Raporda bu hayvanların üreme dönemlerinde çalışmalara dikkat edileceği yazıyor. Koruma altında olmayanların ise proje alanının dışındaki yerlere gidebileceklerinden bahsediliyor.”

SÜT VE BAL ÜRETİMİ OLUMSUZ ETKİLENECEK

“Projede yer alan yapıların yerleşim yerlerine uzaklığı 195 metre ile 600 metre arasında değişiyor. Projenin inşaat süresi 2,5 yıl, işletme ömrü 50 yıl olarak planlanmış. İnşaat sırasında yapılacak patlatmaların, iş makinelerinin, nakliye araçlarının oluşturacağı gürültü, basınç, titreşim, toz bu yerleşim yerlerinde yaşayanları elbette ki olumsuz etkileyecek. Ayrıca bu bölgede büyük ve küçük baş hayvancılığı, kümes hayvancılığı ve arıcılık yapılıyor.”

EREZYON RİSKİ

“ÇED Raporunda özellikle Tanyeri Barajı yeri ve çevresinde erozyon riskinin yüksek olduğu, ayrıca iletim hattının ve yollarının bulunduğu kısımda yer yer aynı sorunun olduğu belirtiliyor. Afete Maruz Bölge ilan edilen Çatalpınar ilçesine bağlı Sayatürk Mahallesi de proje alanı içerisinde.”

İÇME SUYU KAYNAKLARI PROJE ALANI İÇİNDE

“Proje alanı içerisinde köylü sulamaları mevcut; nisan ayından ekim ayının sonuna kadar hayvanlar için öğleden önce iki saat, öğleden sonra iki saat olmak üzere günde toplam dört saat su verilmesi planlanmış. Tarım sulamaları için ise aylara göre hesaplanan miktarda şirketçe su bırakılacakmış, eğer şirket su bırakmazsa tarım yapan köylüye tazminat ödemekle yükümlüymüş. Kabataş ve Çatalpınar ilçelerinin bazı mahallelerinin içme suyu kuyuları ve su kaynakları proje alanı içinde kalmış.”

ÇİFTÇİLER ÜRETİMDEN VAZGEÇECEK

“Edindiğimiz deneyimlere göre bu projenin uygulanmasıyla kesinlikle korunması gereken ve koruma altına alınmış hayvanlar tamamen yok olacak. İnşaat sürecinde yaşanacak gürültü, toz, titreşim, hava ve su kirliliği nedeniyle süt, et, bal üretimi azalacak. Özellikle yaz aylarında yeterli sulama yapamayacak olan çiftçiler sebze ve meyve üretiminden vaz geçecekler. Kamulaştırılarak sökülecek olan fındık bahçeleri nedeniyle fındık üretimi azalacak. Ağaç kesimiyle ormanlık alanlar yok olacak. Dere yataklarında yeterli su kalmayacak ya da dereler tamamen kuruyacak. Köylülerin içme ve kullanma su ihtiyaçları tamamen şirketin insafına kalacak. Sonuç olarak; doğal hayat yok olacak, tarım ve hayvancılık faaliyetleri azalacak, insanlar göç etmek zorunda kalacak, bölge fakirleşecek. Tüm bunlara değer mi? ORÇEV olarak, projeden etkilenecek olanlara isterlerse proje hakkında bilgilendirme yapabilir, hukuki destek verebiliriz.”
Birgün
23 Nisan 2019