Kazanılan davalara rağmen yıllar sonra yeniden ÇED süreci başlatılan Cide HES projesinde İnceleme Değerlendirme Komisyonu toplandı. Olumlu kurum görüşleri sürecin ‘ÇED Olumlu’ kararıyla neticeleneceğini düşündürse de Loç Vadisi sakinlerinin Meclis’te yaptığı görüşmelerde AKP’liler de HES projesine mesafeli yaklaştı.

2009 yılında Orya Enerji tarafından Kastamonu’nun Cide ilçesindeki Loç Vadisi’nde yer alan Devrekani Çayı üzerine kurulması planlanan HES projesi kapsamında, 3.55 metre çapındaki borularla 4.5 kilometre boyunca taşınacak suların 35.5 metre yüksekliğindeki bir regülatörde birikmesi, bu sırada vadinin bir kısmının da sular altında kalması öngörülüyordu.

Devrekani Çayı’nın debisinin çok altında bir miktardaki can suyunu geriye bırakacak HES alanının, yakınındaki köylerdeki yaşamı geri dönüşü olmayacak biçimde değiştirecek proje hakkında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen ‘ÇED Olumlu’ kararı 2 Ocak 2010’da Kastamonu İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmiş, Danıştay 14. Dairesi de 2015’te iptal kararını onamıştı.

Yıllar süren direnişinin ardından mahkeme kararlarıyla rahat nefes alan Loç Vadisi halkının huzurunu kaçıransa, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ‘meşhur’ 2009/7 sayılı genelgesi oldu.

Daha önce İstanbul’a 3’üncü havalimanı ve Artvin Cerattepe’deki madencilik faaliyetleri için yürütmesi durdurulan veya iptal edilen ‘ÇED Olumlu’ kararları sonrasında da devreye sokulan genelgeyi dayanak gösteren Orya Enerji, birkaç tadilat gerekçesiyle 2017’de yeniden bakanlığa başvuru yapmıştı.

Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nden ‘şartlı evet’

Tekrar başlayan ÇED süreci kapsamındaki İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu toplantısı dün Ankara’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nde gerçekleştirildi.

Bakanlık yetkilileri, şirket temsilcileri ve Loç Vadisi sakinlerinin katıldığı toplantıda resmi kurum görüşleri proje lehineydi. Projenin değerlendirilmesinde hayati önemi bulunan Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü proje lehine görüş bildirdi.

Milli Parklar Genel Müdürlüğü ilk raporunda altı sayfa boyunca bölge ekosisteminin öneminden bahsetmiş, bu yanıtın proje hakkında kesin bir yargı içermediğini belirten ÇED İzin ve Denetim Müdürlüğü kesin görüş istemişti.

Toplantıda Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün yeni görüşünde, pek çok riske işaret ettiği ancak gereken önlemlerin tümünün alınması halinde projenin yapılabileceğine ‘şartlı evet’ dediği anlaşıldı. Yine de Loç Vadisi’ndeki köy yollarındaki 50 metrelik tadilatlara bile, bölgenin Küre Dağları Milli Parkı içinde yer almasından ötürü izin vermeyen Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün, ÇED raporuna göre, proje alanına ulaşım için toplam 5,726 metrelik yeni yol yapılmasına ses çıkarmaması Loç Vadisi sakinlerini hayal kırıklığına uğrattı.

ÇED süreci hakkında verilecek kararda etkili olacak bir başka kurum Orman Genel Müdürlüğü’nün yanıtıysa oldukça netti.

Müdürlük proje hakkında, “Cide HES projesi hakkında kurumumuzca bir sakınca yoktur” görüşünü bildirmekle yetindi. Orman Genel Müdürlüğü kestirip atsa da, 2009-2010 yıllarındaki inşaat çalışmalarında yok olan, projenin yeniden onay alması halindeyse yok olma riskiyle karşı karşıya kalacak ormanlık alan Loç Vadisi sakinlerinin en büyük endişelerinden.

Kurum görüşleriyle ilgili beklenmedik bir gelişme olmadığı takdirde, ÇED sürecinin bir sonraki aşamasında nihai ÇED raporu son karar için bakanlığa gönderilecek ve projenin akıbeti belirlenecek.

ÇED denetiminden kaçırmada yeni strateji

Revize edilen ÇED raporuna göre, 2009-2010 döneminde bölgede şirket 420 ağaç kesti, raporda ek ağaç kesimi yapılmayacağı da kaydediliyor. Fakat Loç Vadisi sakinlerine göre bu sayı gerçeği yansıtmıyor çünkü bölge halkının Başbakanlık İletişim Merkezi’ne yapmış olduğu bilgi edinme başvurusuna verilen yanıtta Orya Enerji’nin 7 bin 643 ağaç kestiği belirtildi.

Loç Vadisi direnişinin önemli isimlerinden Erdinç Ay’a göre geçmişte kesilen ağaçları gizleyen şirketin yeni ağaç kesilmeyeceği iddiası da yalnızca bir ‘taktik’: “İDK toplantısında şirket yetkilisi proje kapsamında ağaç kesilmeyeceğini, illa ki kesilecek olursa da Orman Bakanlığına başvurarak kesim yapacaklarını söyledi. Burada niyetleri kesecekleri ağaçları ÇED sürecindeki halk denetiminden kaçırmak. Tıpkı düşük fiyat verdiği ihaleyi kazandıktan sonra firmaların ek masraflar çıkarıp rekabet şartlarını ihlal etmesi gibi, şirket de ‘ÇED Olumlu Kararı çıksın, ondan sonra hallederiz’ diye düşünüyor.”

AKP’li vekil: Ben olsam HES’e izin vermem

İDK toplantısının ardından Meclis’e gidip TBMM Çevre Komisyonu üyesi AKP’li milletvekilleriyle görüşen Loç Vadisi sakinleri, projenin bölgede yol açacağı ağır tahribatı anlattı.

TBMM Çevre Komisyonu Başkanı AKP Trabzon Milletvekili Muhammet Balta,  komisyonu üyeleri AKP Ankara Milletvekili Nevzat Ceylan ve AKP Kastamonu Milletvekili Murat Demir Loçluların proje hakkındaki görüşlerini dinleyip notlar aldı.

Loç Vadisi sakinlerinin aktardığına göre Milli Parklar Genel Müdürlüğü görevinde de bulunmuş Nevzat Ceylan Çevre Balta’ya, “Empati yap, senin köyünün suyu olsa verir misin? Ben olsam oraya HES yaptırmam” dedi.

Demir ise “Eğer Valla Kanyonu ve civarı su altında kalacaksa HES yapılmasına ben de izin vermem” diye konuştu.

Haber: Doğu Eroğlu /Diken
22.12.2017